Konsekwencje otyłości

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Osoby otyłe są narażone na wystąpienie cukrzycy typu 2 oraz na zaburzenia w gospodarce lipidowej. Ponieważ frakcja HDL (zwanego ,,dobrym cholesterolem) jest zbyt niska, za to trójglicerydy są znacznie podwyższone w porównaniu z osobami o wadze prawidłowej. Cholesterol całkowity, oraz cholesterol LDL mogą mieć wartości prawidłowe. Dlaczego tak się dzieje?

Przede wszystkim dlatego, że tkanka tłuszczowa osób otyłych staje się insulinooporna, to znaczy nie działa na nią insulina. Przekłada się to na uwalnianie z niej wolnych kwasów tłuszczowych, które z kolei są substratami do syntezy lipidów przez wątrobę. Zatem nie dość, że wątroba produkuje za dużo lipidów to jeszcze ich nadmiar jest przyjmowany w diecie. Poza tym dochodzi do zmniejszenia aktywności osoczowej lipazy lipoproteinowej, przez co chylomikrony (największe lipoproteiny z osocza krwi) i VLDL (lipoproteina o bardzo małej gęstosci wytwarzana przez wątrobę) nie są katabolizowane.

 Generalnie następuje zwiększenie gęstości i zmniejszenie rozmiaru HDL i LDL, ponieważ cholesterol w nich zawarty zostaje zastąpiony krążącymi w nadmiarze trójglicerydami. A lipaza wątrobowa sprzyja uwalnianiu trójglicerydów z ich wnętrza. Jest to zjawisko niekorzystne dla organizmu, ponieważ jak wynika z badań; zmienione LDL mogą uszkadzać ścianę naczyniową, poza tym łatwiej się utleniają, natomiast HDL zostają rozłożone w przyspieszonym tempie, nie ochraniają śródbłonka ze swoją zwykłą skutecznością i nie transportują tak efektywnie cholesterolu.

ORG- czyli glomerulopatia indukowana otyłością

Poprzez pojęcie glomerulopatii, rozumiemy ogół chorób związanych z patologiami w obrębie kłębuszków nerkowych. Za główne przyczyny glomerulopatii indukowanej otyłością podaje się zwiększone stężenie insuliny, przewlekły stan zapalny, insulinooporność i zwiększone stężenie leptyny, która powoduje zwiększenie wchłaniania zwrotnego sodu w pętli Henlego. To wszystko zwiększa przepływ krwi przez nerki i przesączanie kłębuszkowe. Ponadto leptyna zwiększa wydzielanie TGF-β, który bezpośredno zwiększa rozplem komórek mezangium (komórki krezki naczyniowej, mezangiocyty i istota podstawowa).

Za dużo insuliny powoduje, że zwiększa się wytwarzanie komórek mięśniowych i kolagenu, a więc komórki kłębuszka twardnieją.

Nowotwory

Do nowotworzenia przyczynia się przede wszystkim hiperinsulinemia, będąca odpowiedzią organizmu na insulinooporność. Za dużo insuliny to za dużo MAPK co może zaburzać różnicowanie komórkowe. Do najbardziej typowych nowotworów należy: rak endometrium (androgeny są zamieniane w tkance tłuszczowej na estrogeny, rak tarczycy, rak nerki (nadciśnienie tętnicze jako dodatkowy patomechanizm), rak pęcherzyka żółciowego (drażnienie mechaniczne, przez kamicę), rak piersi (rola leptyny i etrogenów) i rak trzustki. Nie można zapomnieć też o tym, że dieta osób otyłych jest zazwyczaj nieprawidłowa, to znaczy nie dostarczają one w diecie wystarczającej ilości błonnika pokarmowego, a poza tym spożywają za dużo tłuszczów. Przez to flora jelitowa jest zaburzona, co może prowadzić do rozwoju raka jelita grubego.

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby

U osób otyłych tkanka tłuszczowa nie spełnia swej funkcji magazynującej. Wolne kwasy tłuszczowe zaczynają gromadzić się w hepatocytach, czyli w komórkach wątroby. Czasami stłuszczenie może przejść w stan zapalny, jeżeli jest on przewlekły, mamy do czynienia z włóknieniem, które może skończyć się marskością.

Otyłość a hormony

Otyłość może prowadzić do zaburzeń menstruacji, owulacji, czasem kobiety otyłe mogą mieć problem z zajściem w ciążę. U otyłych kobiet może rozwinąć się Zespół Policystycznych Jajników (jeśli miały one ku temu predyspozycje genetyczne). W tym zespole jajniki stymulowane przez androgeny, mają upośledzone funkcje. Objawami mogą być na przykład: hirsutyzm i  bezpłodność. Za dużo insuliny stymuluje wydzielanie LH, co powoduje wzrost wytwarzania testosteronu.Insulina stymuluje także korę nadnerczy do synetzy ACTH. Mężczyźni otyli są predysponowani do hipogonadyzmu, co tłumaczy się insulinoopornością i zwiększoną aktywnością aromatazy. W konsekwencji patomechanizmów androgeny (hormony typowe dla mężczyzn ,które w śladowych ilościach występują również u kobiet) są przekształcane w estrogeny. Jednak nie odnotowuje się zmniejszonego poziomu testosteronu, ponieważ upośledzone jest wytwarzanie białka SHBG, które wychwytuje testosteron.

Nadciśnienie spowodowane otyłością

Ponieważ w tkance tłuszczowej przez cały czas panuje stan zapalny, dochodzi do stresu oksydacyjnego, którego organizm nie jest w stanie zwalczyć. Dochodzi do dysfunkcji śródbłonka naczyniowego i wydzielania NO  i cząsteczek adhezyjnych. Wzrasta aktywność układu renina-angiotensyna-aldosteron. Dzieje się tak ponieważ tkanka tłuszczowa wydziela angiotensynę II. Angiotensyna II i aldosteron, zwiększają objętość krwi krążącej. Nadmiar leptyny, insuliny i insulinooporność, powodują aktywację układu współczulnego, co bezpośrednio zwiększa ciśnienie krwi.  W efekcie wszystkich zmian w fizjologii indukowanych otyłością, zwiększa się skurcz naczyń obwodowych, wzrasta wchłanianie zwrotne sodu i wody, a rzut serca ulega zwiększeniu.

Jak kontrolować wagę?

W warunkach domowych najlepszym pomysłem wydaje się być zakup wagi podłogowej (np. wagi Beurer) szklanej wyposażonej w przejrzysty wyświetlacz. Miłośnicy tradycji stawiają na wagę mechaniczną, odznaczającą się stabilnością podczas ważenia. Wagi diagnostyczne np. waga diagnostyczna Beurer BF Limited Edition, posiadają pamięć aż do 10 użytkowników. W dodatku wagi diagnostyczne dokonują pomiaru tkanki tłuszczowej, masy kostnej, wody w organizmie. Waga płaska ze zdalnym wyświetlaczem przewodowym seca 899, to rozwiązanie dla oczekujących od sprzętu mobilności. Posiada ona nośność aż do 200 kg,poza tym posiada funkcje BMI.

Na każdym etapie życia ważne jest kontrolowanie różnych parametrów ciała, w tym wagi. Natomiast w wieku niemowlęcym i później w wieku dziecięcym oraz w okresie dojrzewania sprawdzanie rozwoju dziecka, to jest wagi i wzrostu to kluczowa sprawa. Cykliczne przeglądy w postaci systematycznych kontroli i bilansów, kiedy sprawdzane są postępy we wzroście i w przyroście wagi i rozmiarów, daje wiedzę o tym, czy dziecko się prawidłowo rozwija. Waga medyczna SECA jest na wyposażeniu każdej placówki medycznej w naszym kraju.

Stąd też podstawowym wyposażeniem gabinetów pediatrycznych są zawsze wagi, wraz z miarką wzrostu oraz taśmy pomiarowe. Niemowlęta mają wyznaczane wizyty kontrolne, na które rodzice stawiają się wraz z pociechami, jednak nie w wyniku problemu zdrowotnego, a po to, żeby lekarz dziecko zważył i zmierzył. Po dokonaniu pomiarów lekarz, w oparciu o tabele i siatki centylowe, stwierdza stopień prawidłowości lub nieprawidłowości rozwojowej dziecka. W przypadku tak częstych kontroli, lekarz może zareagować, kiedy na przykład waga wskazuje zbyt mały przyrost masy dziecka. Świadczy to często o jakimś problemie zdrowotnym maluszka, który należy dalej zdiagnozować. Niekiedy też niestety jest to dowód na zaniedbania ze strony rodziców, które także mają późniejsze konsekwencje.

Dla małych dzieci zastosowanie mają wagi z dużą szalką, na której można położyć noworodka czy wczesnego niemowlaka. Przeważnie wagi takie mają od razu zamontowaną miarkę, gdzie lekarz szybko i nie stresując dziecka, może zmierzyć jego długość. Takie wagi mają zdejmowane szalki, co przekształca je, w miarę potrzeb, w wagę podłogową, przeznaczoną dla większych dzieci, które już stabilnie stoją. Wagi są lekkie i łatwe w transportowaniu, co pozwala lekarzom i pielęgniarkom na transportowanie ich na wizyty domowe. 

Inne wagi, jakie znajdują się w gabinetach pediatrycznych, to wagi kolumnowe. Przeznaczone są dla dzieci starszych, które potrafią stać samodzielnie i wyprostować się. Waga kolumnowa to platforma, gdzie staje młody pacjent i jest ważony, a do niej zamocowana jest kolumna mierząca jego wzrost. Funkcjonalność wag polega na tym, że same się poziomują, same się także tarują, co uwiarygodnia ich pomiary. Wiele z nich ma także funkcję pomiaru wskaźnika BMI. Wyświetlacze elektroniczne szybko pokazują wszystkie pomiary i przeliczenia. Lekarz może je od razu sprawdzić z siatkami centylowymi, osobnymi dla chłopców i dziewcząt, ocenić stopień prawidłowości rozwoju i uzupełnić kartę pacjenta o wyniki kolejnego bilansu.